W sobotę 27 i w niedzielę 28 października w Bredzie obchodzona była 74 rocznica wyzwolenia miasta przez Pierwszą Dywizję Pancerną Generała Maczka. Podczas obchodów w Bredzie i Oosterhout obecna była delegacja z Polski, w której skład wchodzili m.in. Senator Anna Maria Anders, Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, generał Jarosław Mika, generał broni Wojska Polskiego, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Jacek Miler, dyrektor departamentu Dziedzictwa Kulturalnego przy ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kombatanci byli do głębi wzruszeni
W uroczystości sobotniej brało udział sześciu kombatantów z pierwszej Dywizji Pancernej Generała Maczka: Wacław Butowski (92 lata), Roman Fiegiel (92 lata), Janusz Gołuchowski (90 lat), Alojzy Jedamski (93 lata), Edmund Semrau (92 lata) i Marian Słowiński (99 lat).
Czcigodni weterani na schodach przed ratuszem to: Marian Słowiński (99), Roman Fiegiel (92), Edmund Semrau (92), Alojzy Jedamski (93), Wacław Butowski (92) i Janusz Gołuchowski (90).
Jednym z najbardziej zapadających w pamięć momentów z obchodów był wjazd Kombatantów historycznymi autami do centrum Bredy. Pomysł zrodził się i został zrealizowany przez wolontariuszy fundacji Serce Polski. Prezes Fundacji Bożena Rijnbout-Sawicka tak wspomina te chwile: ‘’ Wjazd Kombatantów historycznymi autami był strzałem w 10kę. Panowie kombatanci byli do głębi wzruszeni. Licznie zgromadzeni mieszkańcy Bredy z wielką radością i łezką w oku byli wdzięczni, że mogą osobiście podziękować swoim bohaterom.”
Bożena Rijnbout-Sawicka: ”Wzruszającym momentem było też bicie dzwonów w kościele Nassau. (Grote Nassau Kerk). Zawdzięczaliśmy to Corze van Beek, jedynej kobiecie-dzwonnikowi w Bredzie. ‘’
Pani Cora van Beek tak wspomina ten dzień: ‘’W pełni cieszyłam się tymi obchodami. Polacy mają ogromną tradycję: zarówno religijną, jak i wojskową, możemy się wiele od Polaków nauczyć.’’ Pani Cora, umieszcza każdego roku 29 października poniższy plakat w swoim oknie, w tym roku postawiła na oknie nawet ” polskie napoje narodowe” którymi z kolegami z wieży kościelnej wznosiła tost za Polskę, aby w ten sposob świętować ten dzień.
Fundacja Serce Polski „W hołdzie dla bohaterów”.
Fundacja Serce Polski zorganizowała sobotnie uroczystości „w hołdzie dla bohaterów” we współpracy z NLDA (Niderlandzka Akademia Obrony) i ks. Sławomirem Klim z polskiej parafii p.w. M. Kolbe w diecezji Breda, gminą Breda i Stas Szamrowiczem ze stowarzyszenia 1.PDP Niderlandy. Fundacja Serce Polski była też organizatorem koncertów w Lutherse kerk gdzie nie zabrakło utworów Chopina w wykonaniu Oskara Buis’a, wierszy Lechonia, Herberta i ks. Twardowskiego jak również koncertu organowego z utworami m.in. Szymanowskiego. Koncert zakończył polonez Ogińskiego.
Pani Bożena Rijnbout-Sawicka: ‘’Dzień został zakończony w teatrze de Avenue koncertem Aloszy Awdiejewa wraz z muzykami Kazimierzem Adamczykiem i Michałem Półtorakiem, kierownikiem muzycznym Piwnicy pod Baranami w Krakowie. Zmęczeni ale spełnieni bo BYŁO WARTO! ‘’
75 rocznica w 2019 roku
W ostatnim tygodniu października zawsze zwracano szczególną uwagę na wyzwolenie Bredy i okolic; w tym roku nie było inaczej.
Jednak już teraz czekamy z niecierpliwością na rok 2019, kiedy to będzie obchodzona 75 rocznica wyzwolenia Bredy przez Pierwszą Polską Dywizję Pancerną Generała Maczka. Pod koniec 2019 r. oczekiwane jest otwarcie Memoriału Generała Maczka przy cmentarzu honorowym na Ettensebaan. W budynku Memoriału Generała Maczka Muzeum Generala Maczka przygotuje stałą ekspozycję o wyzwoleniu Bredy i okolic przez 1. Polską Dywizję Pancerną.
Współpraca z rządem RP
Przez ponad 2 lata prowadzone były rozmowy na temat współpracy i finansowego wsparcia projektów Muzeum Generała Maczka i Memoriału Generała Maczka przez polską stronę. Niestety bez rezultatu. Dopiero w grudniu zeszłego roku po wstępnych rozmowach prezesa fundacji Serce Polski Bozeny Rijnbout-Sawickiej z Jackiem Milerem dyrektorem departamentu Dziedzictwa Kulturalnego przy ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i po jego wizycie w marcu 2017 roku doszło do przełamania impasu. Jak wspomina Bozena Rijnbout-Sawicka ‘’ Jacek Miler „podniósł rękawicę” i powiedział: zrobimy wszystko aby rząd RP pomógł przy realizacji tego wspaniałego projektu. ‘’
W przekonaniu niderlandzkiej strony do projektu pomogła wizyta burmistrza Bredy Paula Depla w Warszawie w maju 2017 roku i podpisanie wstępnej umowy przez m.in. ministra Jarosława Selina w październiku w zeszłym roku. ( Obejrzyj podpisanie listu intencyjnego tutaj: https://pl.communications-unlimited.nl/podpisanie-listu-intencyjnego-pomiedzy-breda-i-wroclawiem/)
Memoriał Generała Maczka będzie realizowany dzięki wsparciu gminy Breda, prowincji Brabancji Północnej i Narodowego Funduszu V (Fundusz Wolność, Pokój i opieka nad weteranami) Het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (vfonds).
Porozumienie o współpracy partnerskiej: multimedialna ściana i mobilna wystawa
W przeddzień obchodów 74 rocznicy Wyzwolenia Bredy 25 października Muzeum Historii Polski w Warszawie podpisało porozumienie z Muzeum im. gen. Maczka w kwestii realizacji multimedialnej ściany i mobilnej wystawy. Oba projekty będą realizowane w ścisłej współpracy z biurem Kinkorn z Tilburga.
W spotkaniu wzięli udział m.i.:
Frans Ruczynski, prezes Muzeum Generała Maczka
Maarten Meevis, biuro Kinkorn z Tilburga
Peter Haagh, GMM
Bożena Rijnbout-Sawicka, GMM
Z polskiej strony:
Robert Kostro, dyrektor MHP
Wojciech Kalwat, kierownik działu projektów kulturalnych i współpracy z zagranicą
Lena Dąbrowska-Cichocka, w MHP pełnomocnik d/s strategii i rozwoju
Największa multimedialna ściana w Holandii w Bredzie
Szczególną częścią ekspozycji wystawionej w Memoriale będzie 18-metrowa ściana, na której będzie przedstawiona historia polskich wyzwolicieli od okresu okupacji Polski we wrześniu 1939 r. do okresu demobilizacji w 1947 r. W Wilhelmshaven. Multimedialna wystawa będzie realizowana technicznie za pomocą rozmaitych projektorów i ekranów.
Ten specjalny projekt realizowany jest we współpracy z Muzeum Historii Polski w Warszawie na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. MHP opracuje projekt plastyczny ściany multimedialnej w Muzeum gen. Maczka jak również (współ)sfinansuje jej budowę.
Muzeum Historii Polski wykona również w ramach współpracy część ekspozycji oraz będzie wspierać rozwój Memoriału i Muzeum gen. Maczka, w taki sposób, żeby była zgodna z realiami historycznymi i poszanowaniem pamięci Pierwszej Dywizji Pancernej dowodzonej przez generała Stanisława Maczka. W szczególności MHP przygotuje materiały merytoryczne i historyczne oraz dokona wyboru fotografii i ikonografii na potrzeby ekspozycji.
Mobilna wystawa
W ramach tej samej współpracy powstanie mobilna wystawa, za pomocą której Muzeum Generała Maczka przedstawi poza murami Memoriału historię polskich wyzwolicieli.
MHP przygotuje wystawę mobilną dotyczącą postaci generała Stanisława Maczka oraz losów żołnierzy Pierwszej Dywizji Pancernej. Wystawa ta będzie własnością Muzeum Generała Maczka a po raz pierwszy zaprezentowana będzie już we wrzesniu 2019 roku w Warszawie, aby następnie zagościć w Bredzie a w przyszłości również w wielu innych miastach Polski, Holandii i Europy.
Tekst: Communications-Unlimited.nl
Zdjęcia: por. Krzysztof Gonera, Cora van Beek, Bożena Rijnbout-Sawicka © Copyright Krzysztof Gonera, Cora van Beek, Bożena Rijnbout-Sawicka 2018. All rights reserved.
Przeczytaj, obejrzyj również:
Breda 27 czerwiec: Dzień prezentacji Memoriału Generała Maczka
Miejsce pamięci generała Stanisława Maczka i jego Dywizji w Bredzie
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych- obchody w Brunssum