Beata Bruggeman-Sekowska
1.Pierwszy chrześcijański naród na świecie (301 n.e.)
Armenia była pierwszym krajem, który przyjął chrześcijaństwo jako religię państwową w 301 roku n.e., za panowania króla Tiridatesa IV. Stało się to dzięki wpływowi Grzegorza Oświeciciela, który później został pierwszym katolikosem (zwierzchnikiem Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego). Czyni to Armenię najstarszym oficjalnie chrześcijańskim narodem na świecie.
Średniowieczny klasztor Geghard jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze statusem zwiększonej ochrony. Kompleks klasztorny został założony w IV wieku przez Grzegorza Oświeciciela.
2.Jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast – starsze niż Rzym (Erywań, 782 p.n.e.)
Armeńska stolica, Erywań, została założona w 782 roku p.n.e. jako twierdza Erebuni przez króla Argisztiego I z Urartu. Oznacza to, że Erywań jest o 29 lat starszy od Rzymu, który powstał w 753 roku p.n.e. Chociaż nie jest najstarszym miastem na świecie, należy do grona najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast.
3.Unikalny alfabet (405 n.e.)
Armeński alfabet został stworzony w 405 roku n.e. przez Mesropa Masztoca. Składa się z 39 liter i został zaprojektowany specjalnie tak, aby dokładnie oddawać brzmienie języka ormiańskiego. Jest używany do dziś z niewielkimi modyfikacjami.
4.Najstarsze znane winiarstwo (4100 p.n.e.)
Archeolodzy odkryli najstarszą znaną winiarnię na świecie w jaskini Areni-1 w Armenii, datowaną na 4100 rok p.n.e. Potwierdza to, że produkcja wina jest integralną częścią ormiańskiej kultury od ponad 6000 lat.
5.Chleb lawasz jako dziedzictwo kulturowe
Lawasz, tradycyjny cienki i miękki ormiański chleb, jest wypiekany w tonirze – podziemnym piecu glinianym. W 2014 roku lawasz został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, co podkreśla jego kulturowe znaczenie.
6.Góra Ararat: narodowy symbol Armenii
Chociaż góra Ararat znajduje się obecnie na terytorium Turcji, pozostaje narodowym symbolem Armenii. Według Biblii to właśnie na jej szczycie osiadła Arka Noego. Ararat jest widoczny z Erywania i pojawia się w wielu ormiańskich dziełach sztuki oraz literaturze.
7.“Różowe miasto” Erywań
Erywań często nazywany jest „Różowym Miastem”, ponieważ wiele budynków zbudowano z różowego wulkanicznego tufu. Nadaje to miastu wyjątkowy kolor, zwłaszcza o wschodzie i zachodzie słońca.
Widok na kaskadę
8.Najstarszy skórzany but na świecie (3500 p.n.e.)
W jaskini Areni-1 w Armenii archeolodzy odkryli najstarszy znany skórzany but, datowany na 3500 rok p.n.e. Mając ponad 5500 lat, jest to najstarszy znany przykład rzemiosła skórzanego, świadczący o długiej tradycji Armenii w produkcji obuwia i tekstyliów.
9.Edukacja szachowa w szkołach
Od 2011 roku szachy są obowiązkowym przedmiotem w ormiańskich szkołach podstawowych. Armenia wydała na świat wielu czołowych szachistów, w tym arcymistrza Lewona Aroniana. Szachy są uznawane za istotny element rozwoju intelektualnego.
10.Najdłuższa kolejka linowa na świecie
W Armenii znajduje się najdłuższa na świecie dwutorowa kolejka linowa – „Skrzydła Tatewu”. Ma ona długość 5,7 km i prowadzi do starożytnego klasztoru Tatew, położonego wysoko w górach. Przejazd oferuje zapierające dech w piersiach widoki na ormiańskie krajobrazy i głębokie wąwozy.
11.Jezioro Sewan – największy zbiornik wodny w Armenii i na Kaukazie
Jezioro Sewan to nie tylko największe jezioro Armenii, ale także całego Kaukazu. Uznawane jest za jedno z najczystszych jezior na świecie i jedno z najwyżej położonych, z wysokością dochodzącą do 1900 metrów nad poziomem morza. Zasilane przez 28 rzek i strumieni, zajmuje znaczną część terytorium Armenii.
Zdjęcia: Ambasada Armeni w Niderlandach
zdjęcie: ©communications-unlimited.nl
Beata Bruggeman-Sękowska to wielokrotnie nagradzana międzynarodowa dziennikarka, korespondentka telewizyjna, komentatorka medialna, autorka oraz tłumacz przysięgły. Obecnie pełni funkcję redaktor naczelnej Central and Eastern Europe Centre oraz prezeski Europejskiego Instytutu ds. Opresji Komunistycznej. Ukończyła studia z zakresu amerykanistyki, translatoryki i pedagogiki oraz dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim, a także w L’École Supérieure de Journalisme de Lille. Urodzona w Warszawie, ma również ormiańskie korzenie i rodzinne powiązania ze Lwowem.
