Inspectie van het Onderwijs- specjalna holenderska organizacja rządowa kontrolująca jakość edukacji- podkreśla w swoim oficjalnym raporcie zatytułowanym „Kansen (on) gelijkheid bij de overgangen PO-VO” (Równe szanse i ich brak przy kwalifikacji uczniów przez nauczycieli szkół podstawowych do szkół średnich) rosnące nierówności w ocenie uczniów w okresie szkoły podstawowej, w tym w momencie przejścia ze szkoły podstawowej do szkoły średniej.
Badania literatury wykazały, że ważne są nie tylko procedury, ale przede wszystkim sposób, w jaki nauczyciele szkół podstawowych podejmują decyzje. Badania przeprowadzono w kilku szkołach w Limburgii, południowej prowincji Holandii.
Czynniki zwiększające szanse a pochodzenie uczniów
Inspektorat badał, jak zwiększyć szanse uczniów, aby zapobiec nierówności szans, szczególnie w okresie przejściowym, kiedy nauczyciele szkół podstawowych zalecają odpowiedni poziom dla swoich uczniów w szkole średniej. Inspektorat badał w jaki sposób szkoły, nauczyciele ze szkoły podstawowej powinny oceniać i kwalifikować uczniów, tak aby ich ocena pasowała do rzeczywistych możliwości i potencjału uczniów, bez względu na pochodzenie uczniów.
Staranna interpretacja
Według raportu ocena przez nauczycieli umiejętności personalnych ( tzw: soft skills) uczniów jest bardzo subiektywna. Ponadto są bardzo duże różnice pomiędzy szkołami pod względem interpretacji umiejętności personalnych uczniów. Staranna interpretacja dostępnych informacji o uczniach ma kluczowe znaczenie dla oceny możliwości i potencjału uczniów. Dotyczy to zwłaszcza interpretacji umiejętności personalnych, takich jak motywacja i zachowanie. Nauczyciele i szkoły interpretują te umiejętności w różny sposób. Osobiste postawy, doświadczenia, pochodzenie nauczycieli odgrywają tutaj rolę i mogą utrudniać obiektywną interpretację potencjału uczniów, co może prowadzić do kwalifikowania uczniów w oparciu o subiektywne, osobiste względy, które nie odzwierciedlają możliwości i potencjału ucznia.
Pochodzenie migracyjne odgrywa również rolę w jaki sposób dzieci są oceniane. Raport potwierdza, że ocena przez nauczycieli dzieci z pochodzeniem etnicznym może być nie obiektywna.
Subiektywność oceny może również mieć miejsce, gdy brakuje konkretnej wiedzy (pedagogicznej / dydaktycznej). Raport zaleca prowadzenie przez nauczycieli i przełożonych merytorycznej dyskusji na temat definiowania i oceniania umiejętności personalnych, wskazuje również, że z powodu osobistych postaw, doświadczeń, nauczyciele mogą czasem być zbyt ostrożni i unikać ryzyka w swoich ocenach, co prowadzi do zaniżania ocen.
Zaangażowanie uczniów i rodziców
Aby zwiększyć szanse uczniów, szkoły powinny współpracować z rodzicami. Inspektorat podkreśla, że dobra współpraca z rodzicami korzystnie wpływa na rozwój uczniów w szkole. Dotyczy to również zaangażowania rodziców w fazie kwalifikacji uczniów szkoły podstawowej na właściwy poziom szkoły średniej.
Dodatkowo, aby zapewnić obiektywną ocenę, ważne jest, aby szkoły gromadziły odpowiednie, obiektywne informacje o uczniach, ich rozwoju, nastawieniu do pracy, cechach społeczno-emocjonalnych, sytuacji w domu, itp.
Brak obiektywizmu w ocenianiu dzieci ze środowisk migracyjnych
Jak już wskazaliśmy w naszych publikacjach, różne organizacje edukacyjne informują nauczycieli szkół podstawowych o zaniżaniu ocen dzieci ze środowisk migracyjnych, w tym dzieci dwujęzycznych i zalecają dokładną analizę potencjału tych dzieci, aby zapewniać im równe szanse.
Ma to związek z obiektywnością oceny zarówno testów jak i umiejętności personalnych. Testy CITO stosowane w szkołach holenderskich nie są znormalizowane dla dzieci dwujęzycznych, a zatem nie są obiektywną oceną zdolności dzieci.
Również ocena umiejętności personalnych, jak pokazują powyższe badania, nie jest obiektywna, ponieważ może opierać się na subiektywnej ocenie nauczycieli.
Brak obiektywnych narzędzi oceny i statystyki
Fakt, że szkoły podstawowe nie dysponują odpowiednimi narzędziami do obiektywnej oceny uczniów ze środowisk migracyjnych, sprawia, że dzieci dwujęzyczne, częściej powtarzają klasę i są częściej kwalifikowane na niższe poziomy szkoły średniej.
Oficjalne najnowsze dane przedstawiają się następująco: 15,8% dzieci bez pochodzenia migracyjnego powtarza klasę w Holandii w szkołach podstawowych, w przeciwieństwie do: 21,6% dzieci z tzw. zachodnim pochodzeniem migracyjnym, 21% dzieci nie z zachodnim pochodzeniem imigracyjnym, drugiej generacji i 27% dzieci nie z zachodnim pochodzeniem imigracyjnym pierwszej generacji.
Ponadto na przykład: 19,4% dzieci ze środowisk migracyjnych, które przebywają w Holandii krócej niż 4 lata, otrzymało od szkół podstawowych zalecenie kontynuowania nauki w szkołach średnich na najniższym poziomie VMBO-B (przygotowawcze średnie wykształcenie zawodowe) w przeciwieństwie do 5,9 % dzieci bez pochodzenia migracyjnego. Kiedy przyjrzymy sie kwalifikacji przez szkoły na poziom VWO (najwyższy możliwy: poziom klasyfikujący do kontynuowania po jego ukończeniu nauki na Uniwersytecie), widzimy spektakularną zmianę: 8,2% dzieci ze środowisk migracyjnych, które są w Holandii krócej niż 4 lata, otrzymało wskazania od holenderskich szkół podstawowych aby kontynuować edukację na tym poziomie, w przeciwieństwie do 21,2% dzieci bez pochodzenia migracyjnego. Różnice te są widoczne dla wszystkich dzieci o różnym pochodzeniu migracyjnym, w przeciwieństwie do dzieci bez pochodzenia migracyjnego.
Tekst: Beata Bruggeman-Sekowska
Photo: Pixabay, Gerd Altmann
Przeczytaj też: